شب یلدا

شب یَلدا یا شب چلّه یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است. این جشن در ۹ آذر ۱۴۰۱ ثبت میراث جهانی شده‌است.

شب یلدا به میان غروب آفتاب ۳۰ آذر (آخرین روز پاییز) تا طلوع آفتاب در ۱ دی (نخستین روز زمستان) گفته می‌شود. ابوریحان بیرونی از این جشن با نام «میلاد اکبر» نام برده و منظور از آن را «میلاد خورشید» دانسته‌است.
در این شب برای جشن گرفتن، سفره‌ای پهن می‌شود که به آن سفرهٔ یلدا یا چله می‌گویند و با گونه‌هایی از خشکبار، انار دان شده یا هندوانه تزئین می‌شود.
مرسوم است که در این شب بزرگ خانواده تفألی به دیوان حافظ می‌زنند و اهل ذوق و شاعری، سروده‌های خود را برای دیگران می‌خوانند.

چرا شب یلدا رنگ قرمز و سبز می پوشیم؟

این رنگ در چرخه ی رنک ها در دسته ی رنگ های اصلی و گرم قرار دارد. قرمز از نظر تاریخی بسیار مهم است. این رنگ زیبا حتی در غارهایی که انشان های نخستین با خاک و انواع اجزای طبیعت
بر روی آن ها نقاشی می‌کردند پیدا شده و از رنگ‌های اصلی‌ای است که انسان ها قادرند مشاهده کنند.
رنگ قرمز رنگ قلب ما و خون جاری در بدن است و به همین دلیل در بسیاری از فرهنگ‌ها نشان دهنده عشق است.

یلدا از دیرباز در ایران زمین به معنای تولد، شب زاییده شدن خورشید و پیروزی نور بر تاریکی تلقی می‌شود. سمبل این شب میوه انار است، این میوه قرمز رنگ به عنوان نمادی از خورشید آتشین بر سر سفره یلدا می‌نشیند و به دلیل دانه‌های قرمزی که در دل خود دارد نمادی از برکت و باروری نیز هست. بنابراین رنگ قرمز در یلدا نشانی از پیروزی نور و خورشید است.
بهترین رنگ برای لباس شب یلدا را قرمز، سبز و سفید می‌دانند. اگر نگاهی به رنگ خوراکی‌های مرسوم شب یلدا نیز بیندازیم می‌بینیم که اکثر آنها رنگ قرمز را در خود جای داده اند. هندوانه، انار، لبو و …. همگی سرخند. اما جدای این‌ها رنگ قرمز از نظر علمی ‌یک رنگ هیجانی و گرمی‌بخش است که متابولیسم بدن را بالا می‌برد. همچنین رنگ قرمز نماد خوشبختی، عمل، اراده و عشق و زندگی است که همگی با تفکر ایران باستان تناسب دارد. زیرا شب یلدا را به دلیل پایان سردی و تاریکی و تولد نور و عشق و زندگی جشن می‌گرفتند.

رنگ سبز موجود در لباس یلدا و یا نماد یلدا نیز نشان از امید و زندگی است. رنگ سبز از نظر علمی ‌یکی از رنگ‌های آرامش بخش است که با ترکیب رنگ جذاب و پر انرژی قرمز می‌تواند حس امید، عشق و زندگی را در شما بیشتر می‌کند. همچنین از آنجایی که یلدا در ایران باستان نماد تولد نور است، رنگ سبز نیز برای القا حس زندگی، امید و تولد انتخاب شده است.

بنابراین زمانی که شما در لباس یلدا خود از این طیف رنگی استفاده می‌کنید می‌توانید انرژی مثبت و خوب این رنگ‌ها را نیز به بدنتان منتقل کنید. حس خوبی که از این رنگ‌ها دریافت می‌شود می‌تواند برایتان لحظات زیبا و بهتری را رقم بزند و فرکانس‌های پر انرژی این رنگ‌ها نیز بر روی ثانیه‌های زندگی تان تاثیر بگذارند. اهمیت و تناسب این رنگ‌ها به حدی است که برخی‌ها معتقدند، رنگ قرمز و سبز لباس کریسمس نیز از همین آیین و سنت قدیمی‌ ما ایرانی‌ها الهام گرفته شده است.

ایرانی ها در شب یلدا چه لباسی می پوشند؟

پوشاک ایرانی ها در شب یلدا در واقع همان لباس محلی هر منطقه است که نشان از اصالت و هویت آن هاست که در جشن های بزرگ و باستانی هم پوشش محلی را انتخاب می کنند.

♥ شب یلدا در آذربایجان

آنچه لباس محلی آذری را متفاوت کرده است تنوع رنگ و طرح در آن است که به تعداد اقوام مختلف در آذربایجان برمی گردد. پوششی رنگارنگ و دوخته شده با هنرهای دستی است. زنان لباس هایی از جنس ترمه و ابریشم و مردان از پارچه های پشمی استفاده می کنند. ای تزئین لباس هم از پولک و سکه استفاده می کنند.

♥ شب یلدا در کهگیلویه و بویر احمد

زنان و مردان در شب یلدا کتی به نام دلگ می پوشند که در رنگ های مختلف به اقتضای سن با تزئینات زیبایی مورد استفاده قرار می گیرد. مردان به روی دلگ یک شال به طول ۲ متر که جنس آن کنفی است، می بندند.
زنان از سرپوش هایی به کلچه و منحنی شکل است که با دو نخ زیر گلو گره می خورد. برای زیبایی هم از سکه های طلا به صورت آویخته روی این سرپوش ها می دوزند. این سرپوش ها بیشتر از پارچه های مخمل رنگارنگ دوخته می شود؛ در حالی که کلاه های مردانه در این قوم از جنس نمد است.

♥ شب یلدا در مازندران

پوشاک مردم مازندران پر از رنگ، شادابی و طراوت است. زنان مازنی دامن های کوتاه پر چین و پلیسه دار که به آن شلیته گفته می شود را با شلواری تیره و تنگ به تن می کنند.
از دیگر بخش های لباس محلی زنان مازنی می توان به نیم ساق( شلواری تنگ از جنس مخمل)، جومه( پیراهنی بلند تا زیر زانو) و چارقد( روسری گل گلی با رنگ های شاد و زیبا) اشاره کرد.
مردان مازندران هم از پیراهنی به نام جومه و لباده( تن پوشی بلند که با شال روی کمر بسته می شود) استفاده می کنند. آن ها اغلب از کلاه هایی با جنس نمد در فصل زمستان و سرد سال استفاده می کنند.

♥ شب یلدا در استان فارس

یکی از زیباترین پوشاک ایرانی ها در شب یلدا، لباس محلی شیرازی هاست. طیفی از رنگ های مختلف که از طبیعت الهام گرفته شده را در تار و پود لباس محلی شیرازی می توانید ببینید.
یک پیراهن بلند به نام کینگ با یقه ای بسته و چاکی که از پایین تا نزدیک کمر ادامه دارد و پوشش دامن انتخاب زنان محلی پوش شیرازی در شب یلدا است.
مردان شیرازی هم از لباسی بلند و گشاد با چاکی طویل در دو طرف استفاده می کنند و یک کلاه نمدی که عضو جدا نشدنی لباس محلی آن هاست.

♥ شب یلدا در کرمانشاه و کردستان

یکی از چشم نواز ترین لباس های محلی در پوشاک ایرانی ها در شب یلدا که می توان مشاهده کرد، لباس کردی است. کرد ها از کرپ و نخ برای لباس های شان استفاده می کنند و از سه قسمت اصلی سرپوش، تن پوش و زیور آلات استفاده می شود.
سرپوش از اجزای اصلی لباس کردی زنانه است که از دو قسمت کلاه و سربند تشکیل می شود که به آن کلاو و سروین گفته می شود.
یک نمونه دیگر از سرپوش ها می توان لچک ها را نام برد که نوعی روسری نازک و سه گوش هستند که به کلاه وصل می شود.
تن پوش هم شامل کراس( پیراهنی بلند)، سوخمه( نیم تنه مخمل تزئین شده)، سلته(نیم تنه آستین دار)، کوا( قبای بلند و جلو باز مخمل با چاک های بلند) و شووال( شلوار کردی نخی گشاد) می شود. برای تزئین سوخمه بیشتر از سکه دوزی استفاده می کنند که تزئین بیشتر نماد رفاه آن خانواده بود. در لباس کردی مردانه، بعضی از اجزا مشترک است اما لباس مردانه ساده تر است و برعکس لباس زنانه، تنها از یک جنس و رنگ در آن استفاده می شود.

♥ شب یلدا در گلستان

لباس محلی ترکمن ها در گلستان، از جذاب ترین پوشاک های ایرانی در شب یلدا هستند. این لباس ها از جنس های مختلفی مثل ابریشم، پوست، کتان و پنبه تهیه می شود و با رنگ های جذاب و شاد بسیار چشم نواز است.
زنان ترکمن پیراهن های ابریشمی به رنگ قرمز تمشکی می پوشند که روی یقه و سر آستین ها سوزن دوزی های ظریفی به چشم می خورد. روی پیراهن بالا پوشی به نام چابیت می اندازند که مخملی است. کمربند ابریشمی هم به نام قوشاق از دیگر موارد این لباس محلی است.
لباس مردان ترکمن را تن پوشی به نام دون که ردای بلند و اصیل ترکمن است و با ابریشم دوخته می شود و رو پوشی به نام قبا تشکیل می دهد. کلاه اصلی ترین جز پوشش ترکمن هاست و جایگاه ویژه ای دارد. تلپک نوعی کلاه ترکمنی است و از پوست گوسفند درست می شود و بوروک کلاهی سوزن دوزی شده است که هم زنان از آن استفاده می کنند و هم مردان.

این لباس ها نشان دهنده ی روح، هنر و فرهنگ هر سرزمین است. طرح، رنگ و هنر هایی که برای دوخت این لباس ها استفاده می شود، تاریخ و سرنوشت مردم را روایت می کند.
امیدواریم از مطالعه ی این مطلب لذت برده باشید.
یلدا مبارک ❤️💚

منبع:سایت کابون